{"4":"

🕯️ Pomnik upamiętniający masowe egzekucje w Białowieży

\n
\n\n\n

📍 Miejsce & Tło historyczne

\n
\nPomnik upamiętnia miejsce publicznych, masowych egzekucji dokonanych przez okupantów hitlerowskich od sierpnia 1942 do listopada 1943 r. Ofiary wieszano na drzewach rosnących na placu przed cerkwią.\n\n\n

\n\n\n

🏗️ Budowa & Finansowanie (1959)

\n
\nUroczyste odsłonięcie odbyło się 22 lipca 1959 r. Środki zebrano z dobrowolnych datków mieszkańców Białowieży oraz powiatów hajnowskiego, bielskiego i białostockiego, a także z rejonu prużańskiego (dziś Białoruś), skąd pochodziła część straconych. Pracami komitetu społecznego kierował Michał Szpakowicz, a całością robót – inż. Tadeusz Mokrzycki.\n\n\n

\n\n\n

🎨 Projekt & Materiały

\n
\nPierwotny projekt Mikołaja Wołkowyckiego (białowieżanina, wówczas asystenta ASP w Warszawie) przewidywał wyrzeźbienie w jednym głazie trzech twarzy — Strachu, Cierpienia, Zwątpienia. Koncepcję odrzucono; na kamieniu umieszczono tablicę. Głaz sprowadzono spod Narewki; fundament powstał m.in. z elementów rozebranego Pomnika Żubra w Zwierzyńcu; płyty granitowe i kamień pozyskano z rozbiórki części pałacu w Parku Pałacowym. Płyty czołowe wykonał nieodpłatnie mistrz z Hajnówki, p. Pikulski.\n\n\n

\n\n\n

🕰️ Wcześniejsze pomniki na placu

\n
\nWcześniej stały tu: popiersie cara Aleksandra II (1912, wywiezione do Rosji w sierpniu 1915 r.) oraz pomnik marszałka Józefa Piłsudskiego (1934, zniszczony przez Niemców latem 1942 r.). W chwili budowy obecnego pomnika nie było już śladów po monumentzie Piłsudskiego.\n\n\n

\n\n\n

🔧 Późniejsze zmiany & Funkcje upamiętniające

\n
\nW okresie PRL pod pomnikiem odbywały się wiece i uroczystości państwowe; tu kończyły się pochody 1-majowe. Na przełomie maja i czerwca 2000 r. ułożono przed nim kostkę brukową. 14 października 2004 r. metropolita Sawa poświęcił stojący obok dębowy krzyż prawosławny.\n\n\n

\n\n\n

🧭 Znaczenie

\n
\nPomnik pozostaje miejscem pamięci o ofiarach i świadectwem solidarności mieszkańców: wspólnym wysiłkiem upamiętniono tragedię, która naznaczyła Białowieżę i okolicę.\n\n","6":"

🕯️ Monumento a las ejecuciones masivas en Białowieża

\n
\n\n\n

📍 Ubicación & Contexto histórico

\n
\nEste monumento señala el lugar de ejecuciones públicas y masivas realizadas por los ocupantes nazis entre agosto de 1942 y noviembre de 1943. Las víctimas eran colgadas de los árboles de la plaza frente a la iglesia ortodoxa.\n\n\n

\n\n\n

🏗️ Construcción & Financiación (1959)

\n
\nEl monumento se inauguró el 22 de julio de 1959. Fue financiado por donaciones de los habitantes de Białowieża y de los distritos de Hajnówka, Bielsk y Białystok, así como de la región de Pruzhany (hoy Bielorrusia), de donde procedían muchos ejecutados. El comité ciudadano estuvo presidido por Michał Szpakowicz; las obras técnicas fueron dirigidas por el ing. Tadeusz Mokrzycki.\n\n\n

\n\n\n

🎨 Diseño & Materiales

\n
\nEl diseño original del escultor local Mikołaj Wołkowycki (entonces asistente en la Academia de Bellas Artes de Varsovia) proponía tres rostros —Miedo, Sufrimiento, Duda— tallados en un solo bloque. La idea fue rechazada; se colocó una placa conmemorativa sobre la roca. Los materiales procedían de fuentes locales: el bloque se trajo desde las cercanías de Narewka; la base aprovechó elementos del desmantelado monumento al bisonte de Zwierzyniec; las losas y piedras de granito se recuperaron del palacio del Parque. Las placas frontales fueron realizadas gratuitamente por el maestro artesano Pikulski, de Hajnówka.\n\n\n

\n\n\n

🕰️ Monumentos anteriores en el lugar

\n
\nAntes existieron aquí un busto del zar Alejandro II (1912, trasladado a Rusia en agosto de 1915) y un monumento al mariscal Józef Piłsudski (1934, destruido por los alemanes en el verano de 1942). Al iniciarse el nuevo memorial ya no quedaba rastro del monumento de Piłsudski.\n\n\n

\n\n\n

🔧 Cambios posteriores & Uso conmemorativo

\n
\nDurante la época de la PRL, el monumento fue punto central de actos y desfiles, incluidos los del 1º de Mayo. A finales de mayo–principios de junio de 2000 se adoquinó el área frontal. El 14 de octubre de 2004, el metropolita Sawa (de Varsovia y de toda Polonia) consagró una nueva cruz ortodoxa de roble junto al monumento.\n\n\n

\n\n\n

🧭 Significado

\n
\nEs un lugar de memoria para las víctimas y un símbolo de la solidaridad local: un monumento impulsado y financiado por la comunidad para preservar el recuerdo de una tragedia que marcó a Białowieża y a su entorno.\n\n","12":"

🕯️ Denkmal der Massenhinrichtungen in Białowieża

\n
\n\n\n

📍 Standort & Historischer Hintergrund

\n
\nDieses Denkmal markiert den Ort öffentlicher Massenhinrichtungen, die die nationalsozialistischen Besatzer von August 1942 bis November 1943 verübten. Die Opfer wurden an den Bäumen des Platzes vor der orthodoxen Kirche erhängt.\n\n\n

\n\n\n

🏗️ Entstehung & Finanzierung (1959)

\n
\nDie Einweihung erfolgte am 22. Juli 1959. Finanziert wurde das Denkmal durch Spenden der Einwohner von Białowieża sowie der Kreise Hajnówka, Bielsk und Białystok und aus dem Gebiet Pruzhany (heute Belarus), aus dem viele der Hingerichteten stammten. Vorsitzender des Bürgerkomitees war Michał Szpakowicz; die Bauleitung lag bei Ing. Tadeusz Mokrzycki.\n\n\n

\n\n\n

🎨 Gestaltung & Materialien

\n
\nDer ursprüngliche Entwurf des aus Białowieża stammenden Bildhauers Mikołaj Wołkowycki (damals Assistent an der Kunstakademie Warschau) sah drei Gesichter — Angst, Leid, Zweifel — in einem Felsblock vor. Der Entwurf wurde verworfen; stattdessen erhielt der Stein eine Gedenktafel. Materialien hatten lokalen Ursprung: der Findling wurde bei Narewka gebrochen; das Fundament nutzte Teile des abgebauten Wisent-Denkmals in Zwierzyniec; Granitplatten und Steine stammten vom Abbruch von Teilen des Schlosses im Park. Die Frontplatten fertigte der Hajnówka-Meister Pikulski unentgeltlich.\n\n\n

\n\n\n

🕰️ Frühere Denkmäler am Ort

\n
\nZuvor standen hier ein Büstendenkmal für Zar Alexander II. (1912, im August 1915 nach Russland verbracht) sowie ein Piłsudski-Denkmal (1934, im Sommer 1942 von den Deutschen zerstört). Beim Bau des heutigen Denkmals existierten keine Spuren des Piłsudski-Monuments mehr.\n\n\n

\n\n\n

🔧 Spätere Veränderungen & Gedenknutzung

\n
\nIn der Volksrepublik Polen war der Ort Mittelpunkt staatlicher Kundgebungen; der 1.-Mai-Umzug endete traditionell hier. Ende Mai/Anfang Juni 2000 wurde der Vorplatz mit Pflastersteinen versehen. Am 14. Oktober 2004 weihte Metropolit Sawa (Warschau und ganz Polen) ein neues orthodoxes Eichenkreuz ein.\n\n\n

\n\n\n

🧭 Bedeutung

\n
\nDas Denkmal ist Erinnerungsort und Ausdruck lokaler Solidarität zugleich: von der Gemeinschaft initiiert und finanziert, um eine Tragödie zu markieren, die Białowieża und seine Umgebung tief geprägt hat.\n\n","13":"

🕯️ Memorial to the Mass Executions in Białowieża

\n
\n\n\n

📍 Location & Historical Background

\n
\nThis memorial marks the site of public, mass executions carried out by the Nazi occupiers from August 1942 to November 1943. Victims were hanged on the trees growing in the square in front of the Orthodox church.\n\n\n

\n\n\n

🏗️ Creation & Funding (1959)

\n
\nThe monument was unveiled on 22 July 1959. It was financed by donations from residents of Białowieża and the counties of Hajnówka, Bielsk and Białystok, as well as from the Pruzhany region (today in Belarus), from which many of the executed originated. The social building committee was chaired by Michał Szpakowicz; engineering works were led by Eng. Tadeusz Mokrzycki.\n\n\n

\n\n\n

🎨 Design & Materials

\n
\nThe original concept by Białowieża-born sculptor Mikołaj Wołkowycki (then an assistant at the Academy of Fine Arts in Warsaw) proposed three faces—Fear, Suffering, Doubt—carved in a single boulder. The idea was rejected; a commemorative plaque was placed on the stone instead. Materials came from notable local sources: the boulder was hauled from near Narewka; the foundation used elements from the dismantled Żubr (Bison) monument in Zwierzyniec; granite slabs and stones were recovered from parts of the former palace in the Palace Park. The front plaques were crafted free of charge by Hajnówka master craftsman Mr. Pikulski.\n\n\n

\n\n\n

🕰️ Earlier Monuments on the Site

\n
\nPreviously, the square held a bust of Tsar Alexander II (erected 1912, removed to Russia in August 1915) and, later, a monument to Marshal Józef Piłsudski (1934, destroyed by the Germans in summer 1942). By the time the new memorial was planned, no trace of the Piłsudski monument remained.\n\n\n

\n\n\n

🔧 Later Changes & Commemorative Use

\n
\nDuring the PRL era, the memorial served as a focal point for state ceremonies and rallies; May Day parades traditionally ended here. In late May–early June 2000, the area in front of the monument was paved with cobblestones. On 14 October 2004, Metropolitan Sawa (of Warsaw and All Poland) consecrated a new oak Orthodox cross installed beside the memorial.\n\n\n

\n\n\n

🧭 Meaning

\n
\nThe memorial remains a place of remembrance for the victims and a testament to local solidarity: built by the community, from the community’s own resources, to mark a tragedy that scarred Białowieża and its neighbours.\n\n","14":"

🕯️ Mémorial des exécutions de masse à Białowieża

\n
\n\n\n

📍 Lieu & Contexte historique

\n
\nCe mémorial marque l’endroit où les occupants nazis procédèrent à des exécutions publiques et massives d’août 1942 à novembre 1943. Les victimes étaient pendues aux arbres de la place située devant l’église orthodoxe.\n\n\n

\n\n\n

🏗️ Édification & Financement (1959)

\n
\nLe monument a été inauguré le 22 juillet 1959. Il fut financé par des dons des habitants de Białowieża et des districts de Hajnówka, Bielsk et Białystok, ainsi que de la région de Prujany (aujourd’hui en Biélorussie), d’où venaient nombre de suppliciés. Le comité citoyen était présidé par Michał Szpakowicz ; les travaux techniques furent dirigés par l’ingénieur Tadeusz Mokrzycki.\n\n\n

\n\n\n

🎨 Conception & Matériaux

\n
\nLe projet initial de Mikołaj Wołkowycki (originaire de Białowieża, alors assistant à l’Académie des Beaux-Arts de Varsovie) prévoyait trois visages — Peur, Souffrance, Doute — sculptés dans un seul bloc. Le concept fut refusé ; une plaque commémorative fut apposée sur le rocher. Les matériaux proviennent de sources locales : le bloc fut acheminé près de Narewka ; la fondation utilisa des éléments de l’ancien monument au Bison à Zwierzyniec ; des dalles et pierres de granit furent récupérées lors du démontage de parties de l’ancien palais du parc. Les plaques frontales furent réalisées gracieusement par le maître artisan M. Pikulski (Hajnówka).\n\n\n

\n\n\n

🕰️ Monuments antérieurs sur le site

\n
\nLa place accueillit auparavant un buste du tsar Alexandre II (érigé en 1912, emporté en Russie en août 1915) puis un monument au maréchal Józef Piłsudski (1934, détruit par les Allemands à l’été 1942). Lors de la construction du mémorial actuel, aucune trace du monument à Piłsudski ne subsistait.\n\n\n

\n\n\n

🔧 Aménagements ultérieurs & Usages commémoratifs

\n
\nSous la PRL, le mémorial devint un lieu central de cérémonies et rassemblements ; les défilés du 1er Mai s’y terminaient. Fin mai–début juin 2000, le parvis fut pavé. Le 14 octobre 2004, le métropolite Sava (Varsovie et toute la Pologne) consacra une croix orthodoxe en chêne érigée à côté du monument.\n\n\n

\n\n\n

🧭 Signification

\n
\nLieu de mémoire des victimes, le mémorial témoigne d’une solidarité locale remarquable : un monument voulu et financé par la communauté pour rappeler une tragédie qui a marqué Białowieża et ses environs.\n\n"}

Pomnik Bohaterom walki o wolność