⛪ Cerkiew cmentarna św. Kosmy i Damiana w Czyżach

🔹 Cerkiew nie znajduje się w samej wsi Czyże, lecz około 1 km za nią – na cmentarzu, w gminie Czyże, powiat hajnowski. Obecnie należy do parafii prawosławnej, choć pierwotnie była to świątynia unicka, co odzwierciedla złożoną historię religijną tego regionu.

🏗️ Historia budowy i przeniesienia

🔹 Cerkiew została wzniesiona prawdopodobnie w drugiej połowie XVIII wieku.
🔹 Około 1812 roku przeniesiono ją ze wsi Łoknica na obecne miejsce.
🔹 Jej historia łączy losy różnych miejscowości i tradycji sakralnych.

🏠 Styl i konstrukcja

🔹 Drewniana świątynia o prostokątnej bryle z trójbocznie zamkniętym prezbiterium.
🔹 Zrębowa konstrukcja, ściany oszalowane deskami.
🔹 Dach dwuspadowy, bez wieży – charakterystyczny dla lokalnych cerkwi wiejskich.

🖼️ Wyposażenie wnętrza

🔹 Ikonostas z połowy XVIII wieku z bogato zdobionymi carskimi wrotami.
🔹 Elementy wyposażenia zachowane w stylu unickim.

📜 Znaczenie historyczne

🔹 Cerkiew jest świadectwem unii brzeskiej – czasów, gdy wierni obrządku wschodniego podlegali Kościołowi katolickiemu.
🔹 Po zniesieniu unii świątynia przeszła do Cerkwi prawosławnej.
🔹 Stanowi ważne źródło wiedzy o kulturze pogranicza.

🛠️ Stan zachowania

🔹 Prace konserwatorskie w 1889 roku pozwoliły utrzymać cerkiew w dobrym stanie.
🔹 Obecnie pełni funkcję świątyni cmentarnej.

🎒 Walory turystyczne

🔹 Malowniczo położona cerkiew na cmentarzu przyciąga miłośników historii i sakralnej architektury drewnianej.
🔹 Idealny punkt na trasie turystyki kulturowej i religijnej Podlasia.